مقدمه: بیماران مبتلا به بیماری ویروس کرونا بعد از بهبودی دچار مشکلات متعددی می‌شوند. مطالعات صورت گرفته در رابطه با کروناویروس‌ها به ویژه کووید-19 به سرعت در سراسر جهان گسترش یافته است، که این موضوع سبب گردآوری و ارائه اطلاعات به دست آمده در یک مقاله مروری گردید. روش کار: در این پژوهش یک مطالعه‌ی مروری سریع روی عوارض ناشی از ابتلا به بیماری کروناویروس در مقالات پژوهشی چاپ شده لاتین و فارسی در بازه زمانی 2001-2020 در پایگاه‌های اطلاعاتی انجام شد. از میان 61 مقاله پژوهشی یافته شده 36 مقاله مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: مطلب قابل توجه در مورد بیماران فاز حاد این بیماری این است که این افراد بعضاً دچار عوارض شدیدی پس از بیماری می‌شوند و ممکن است کیفیت زندگی آنان تا سال‌ها تحت تأثیر این بیماری قرار گیرد. کروناویروس باعث ایجاد انواع بیماری‌ها ازجمله بیماری‌های تنفسی، روده، کلیوی، قلبی و عصبی می‌شوند. آسیب‌های قلبی و عروقی جدی از قبیل آسیب‌های میوکاردی، التهاب میوکارد، سکته قلبی، آرتیمی و نارسایی قلب نیز از عوارض این ویروس به شمار می‌روند. همچنین مطالعات مشخص کردهاند که اثرات اجتماعی، فردی، اقتصادی و بهداشتی حاصل از این بیماری تا سالیان دراز در جوامع باقی می‌ماند. بحث و نتیجه‌گیری: در این مقاله‌ی مروری تمرکز بر عوارض کوتاه‌مدت و یا طولانی‌مدت بعد از تجربه‌ی فاز حاد بیماری بوده است. با توجه به موارد بررسی شده، شناخت عوارض جانبی ابتلا به این بیماری بسیار حائز اهمیت است.
Mirzaei S, Bokaie S, Hushmandi K, Entezari M, Raei M, Entezari M. A review of the side effects of COVID-19 in infected individuals. NPWJM 2020; 8 (26) :31-40 URL: http://npwjm.ajaums.ac.ir/article-1-757-fa.html
میرزائی سپیده، بکایی سعید، هوشمندی کیاوش، دانشی سلمان، راعی مهدی، انتظاری ملیحه. مروری بر عوارض جانبی مبتلایان به ویروس کووید-19. پرستار و پزشک در رزم. 1399; 8 (26) :31-40
